In de wet staat geregeld wie de juridische ouders van een kind zijn. In bepaalde gevallen kan je het ouderschap door de rechter laten vaststellen. Dat heet de gerechtelijke vaststelling van het ouderschap.
- Wie zijn de (juridische) ouders?
- Een kind erkennen
- Procedure gerechtelijke vaststelling ouderschap
- Waarom is dit van belang?
- Biologisch kind is erfgenaam
- Donor
Wie zijn de (juridische) ouders?
Ieder kind heeft biologische ouders. Maar juridisch kan het anders liggen. In bepaalde gevallen zijn de biologische ouders automatisch de juridische ouders. Bijvoorbeeld: de biologische moeder is automatisch juridisch ouder. Als zij is getrouwd of een geregistreerd partnerschap heeft, dan is die partner ook automatisch de juridische ouder. Dit hoeft niet de biologische vader te zijn.
In de wet is opgenomen wie de juridische ouders van een kind zijn. Dit is geregeld in de artikelen 1:198 en 1:199 van het Burgerlijk Wetboek. De juridische moeder is:
- De vrouw uit wie het kind is geboren.
- De echtgenoot of geregistreerde partner van de moeder.
- De vrouw die het kind heeft erkend of geadopteerd.
- De vrouw van wie het ouderschap door de rechter is vastgesteld.
De juridische vader is:
- De echtgenoot of geregistreerde partner van de moeder.
- De man die het kind heeft erkend of geadopteerd.
- De man van wie het ouderschap door de rechter is vastgesteld.
Een kind erkennen
Erkenning vindt plaats bij de gemeente. Je kan een kind erkennen tijdens de zwangerschap maar ook na de geboorte. Erkenning kan ook later plaatsvinden. Als het kind 12 jaar is moet hij/zij daar schriftelijke toestemming voor geven samen met de moeder. Als het kind 16 jaar of ouder is, is alleen toestemming van het kind nodig.
Een kind kan maximaal 2 juridische ouders hebben. Is het kind dus al erkend door 2 ouders? Bijvoorbeeld door de moeder en haar partner, maar blijkt de partner niet de biologische ouder te zijn? Dan kan de biologische vader niet ook nog het kind erkennen.
Procedure gerechtelijke vaststelling ouderschap
Het kan zijn dat de biologische vader het kind niet wil erkennen. De moeder kan dan via de rechter het vaderschap vaststellen. De rechtbank kan een DNA-onderzoek doen. Uit het onderzoek blijkt dan wie de vader is. Dit kan ook bij een vrouwelijke partner. De rechter onderzoekt dan wie er toestemming gaf voor de verwekking van het kind.
Er zijn situaties waarin een kind een verzoek kan doen voor de gerechtelijke vaststelling van het vaderschap. Denk bijvoorbeeld aan de situatie dat de biologische vader het kind niet wil erkennen, maar het kind hier zelf wel behoefte aan heeft. Of dat de biologische vader al is overleden voordat hij het kind kon erkennen. Het kan ook zijn dat het kind zijn erfdeel wil opeisen bij de biologische vader.
Om het ouderschap vast te stellen moet je langs de rechter. Hiervoor heb je een advocaat nodig. De advocaat stuurt een verzoekschrift naar de rechtbank. Alleen de moeder en het kind kunnen een verzoek tot gerechtelijke vaststelling van het ouderschap indienen bij de rechtbank.
De gerechtelijke vaststelling van het ouderschap is geregeld in artikel 1:207 van het Burgerlijk Wetboek.
Waarom is dit van belang?
De gerechtelijke vaststelling heeft verschillende gevolgen. De ouder is vanaf dat moment onderhoudsplichtig voor het kind en de ouder heeft recht op omgang met het kind. Daarnaast wordt het kind ook erfgenaam van de ouder.
Biologisch kind is erfgenaam
De vaststelling van het ouderschap werkt terug tot het moment van de geboorte. Is de ouder al overleden voordat het ouderschap was vastgesteld? Dan is het kind alsnog erfgenaam in de eerste graad. De erfenis zal dus opnieuw verdeeld moeten worden. Hierop geldt wel een uitzondering. Als een erfgenaam zijn/haar erfdeel al heeft opgemaakt en niet wist van de gerechtelijke vaststelling, dan hoeft deze erfgenaam het erfdeel niet terug te betalen. De erfgenaam was dan ‘te goeder trouw‘.
Zo’n gerechtelijke vaststelling van het ouderschap kan er dus voor zorgen dat een erfenis opnieuw verdeeld moet worden. Dat heeft vergaande gevolgen. Er is namelijk een erfgenaam in de eerste graad bijgekomen. Was er eerst geen kind, dan moet de hele erfenis nu teruggedraaid worden. Het kind is nu enig erfgenaam. Ook de aangifte erfbelasting zal moeten worden aangepast.
Donor
Als er sprake is van een donor ligt het net wat anders. De donor is niet de juridische ouder. Het kind kan dus ook geen aanspraak maken op de erfenis van de donor.