Iedereen kan of mag samenwonen. Een juridische vorm van samenwonen, met een samenlevingscontract is echter wel beperkt. Dat samenwonen kan alleen door mensen die een liefdesrelatie hebben. Je kunt dus geen samenlevingscontract in juridische zin hebben met een broer of zus of kennis.
- Het nut van een samenlevingscontract
- Voorwaarden aan de relatie
- Erfgenaam door samenwonen
- Maatschappelijke discussie
Het nut van een samenlevingscontract
Een samenlevingscontract is een schriftelijke overeenkomst tussen twee partners die samenwonen, waarin zij afspraken vastleggen over hun gezamenlijke huishouding, eigendommen, kosten en eventuele zorgverplichtingen. Het is een manier om praktische en financiële zaken te regelen wanneer je samenleeft, zonder dat je hoeft te trouwen of een geregistreerd partnerschap aan te gaan. Zo kunnen er afspraken gemaakt worden over de verdeling van huur of hypotheeklasten, de eigendomsverdeling van gezamenlijk aangeschafte spullen, en over de manier waarop jullie voor elkaar zorgen.
Voorwaarden aan de relatie
Belangrijk om te weten is dat een samenlevingscontract alleen kan worden opgesteld tussen partners in een affectieve relatie, zoals geliefden. Je kunt natuurlijk samenwonen met iemand anders dan je geliefde. Hoewel je met een vriend(in) kunt samenwonen en afspraken kunt maken over gezamenlijke zaken, heeft dit juridisch niet hetzelfde effect als een samenlevingscontract met een partner.
Om een samenlevingscontract aan te kunnen gaan, moet je minimaal 18 jaar oud zijn en niet onder curatele staan. De wet erkent alleen een samenlevingscontract tussen twee personen. Een relatie met meer dan twee personen kan wel afspraken maken, maar kan geen samenlevingsovereenkomst afsluiten volgens de wet.
Een samenlevingscontract is dus mogelijk tussen twee mensen, ongeacht of ze van hetzelfde of van verschillend geslacht zijn.
Bijvoorbeeld, stel dat jij en je geliefde samen een huis kopen. In het samenlevingscontract kunnen jullie vastleggen wat er gebeurt met het huis en de hypotheek als jullie uit elkaar gaan. Dit biedt zekerheid voor beide partijen. Wanneer je met een vriend samenwoont, geeft zo’n contract niet dezelfde juridische bescherming.
Erfgenaam door samenwonen
Je kunt iemand die geen partner is, bijvoorbeeld een vriend of vriendin, aanwijzen als erfgenaam. Echter, als je samenwoont zonder samenlevingscontract, valt die persoon voor de erfbelasting onder de categorie overige personen. Dit betekent dat zij een hoge erfbelasting moeten betalen en slechts een zeer lage belastingvrijstelling krijgen.
Zonder een samenlevingscontract wordt een huisgenoot dus niet als fiscale partner beschouwd, wat leidt tot minder gunstige fiscale regels bij een erfenis. Voor partners met een samenlevingscontract gelden juist hogere vrijstellingen en lagere tarieven voor erfbelasting. Daarom kan het voordelig zijn om naast een testament ook een samenlevingscontract op te stellen om fiscale nadelen te beperken.
Maatschappelijke discussie
Hoewel samenwonen mogelijk is, erkent de wet een samenlevingsovereenkomst alleen tussen partners met een affectieve band. Dit is een belangrijk punt in de discussie over het erfrecht, omdat velen vinden dat andere vormen van samenwonen beter beschermd moeten worden.