De rechter-commissaris is een functie die door een rechter kan worden uitgevoerd. Bij de afwikkeling (vereffening) van een nalatenschap die beneficiair is aanvaard, kan de rechtbank een rechter-commissaris benoemen. Dat gebeurt dan bij de benoeming van de vereffenaar.
Buiten het erfrecht treden er ook rechter-commissarissen op. Bijvoorbeeld bij faillissementen en strafrechtelijke procedures.